У раннім дзяцінстве самаацэнка ў дзіцяці знаходзіцца на належным узроўні. Аднак сталеючы, малы разумее, што для бацькоў ён з’яўляецца галоўнай істотай і свет лічыць створаным толькі для сябе. Так узнікае завышаная самаацэнка. Да дасягнення школьнага ўзросту, у малога самаацэнка захоўваецца адэкватнай. Гэта звязана з тым, што дзіця ўсведамляе, што ён не з’яўляецца ў Сусвеце адзіным і іншых малых таксама любяць.
Малодшыя дзеці не прыходзяць у гэты свет з вызначаным стаўленнем да сабе. Развіццё самаацэнкі малодшага школьніка пачынаецца ў ходзе выхавання, у якім пануючая роля адводзіцца сям’і і школе.
Адэкватнае самаацэньванне малодшага школьніка павялічвае шанцы на поспех. Дзіця, валодаючы адэкватным самаацэньваннем, здольны ацаніць асабісты патэнцыял аб’ектыўна. На жаль, не ўсе дарослыя разумеюць неабходнасць самаацэнкі, а таксама яе ўзроўню для асобаснага росту, далейшай паспяховасці, развіцця.
Арыентуючыся на ацэнкі настаўніка, малодшыя школьнікі падзяляюць сябе і аднагодкаў на выдатнікаў, слабых і сярэдніх вучняў, старанных ці не зусім, адказных і не вельмі, дысцыплінаваных ці не.
Палярнасць самаацэнкі тлумачыцца становішчам у школьнай групе: дзіця-лідэр мае завышаную самаацэнку, а дзіця-аўтсайдэр вельмі нізкую. Для развіцця адэкватнай самаацэнкі або карэкцыі ўжо наяўнай прыніжанай або завышанай самаацэнкі, бацькам неабходна аказваць школьніку дапамогу і падтрымку. Дзіця мае патрэбу ў павазе, даверы, справядлівым стаўленні. Псіхолагі дарослым рэкамендуюць выключыць татальны кантроль, аднак праяўляць цікавасць да захапленням школьніка.
Бацькі павінны выразна аддаваць сабе справаздачу, што празмерная або незаслужаная пахвала вядзе да з’яўлення нарцысізму.
Нізкая самаацэнка ў школьніка развіваецца з-за ўплыву сямейнага выхавання, неўзаемнае каханне, залішняй самакрытычнасці, незадавальнення знешнасцю, незадаволенасці сабой. Такія школьнікі нярэдка схільныя да думак пра суіцыд, схільныя сыходам з дому. Таму ім жыццёва неабходна павышаная ўвага, любоў родных і павага. Ад крытыкі лепш устрымлівацца, нават калі яна неабходная. Варта акцэнтаваць увагу толькі на ўсіх пазітыўных момантах, якасцях асобы. Дзіця з нізкім самаацэнкай павінен адчуваць, што яго паважаюць і ўхваляюць яго паводзіны.
Педагог-псіхолаг Гаршкова К.А.